بهادر بوربوری

گردشگری معال فارسی و کاملاً دقیق واژه Tourism در زبانهای انگلیسی، فرانسه و آلمانی است که بصورت مصطلح در زبان فارسی بصورت جهانگردی ترجمه شده است. ریشه این واژه از اصطلاح Tornus یونانی و لاتین گرفته شده که یکی از معانی آن گردش کردن و یا گشتن است و با پسوند Ism یا گری بصورت اسم مصدر Tourism یا گردشگری در آمده است.
اصطلاح «توریست» (Tourist) از قرن نوزدهم معمول شده است. در آن زمان اشراف زادگان فرانسه می‌بایست برای تکمیل تحصیلات و کسب تجربه‌های لازم زندگی، اقدام به مسافرت می‌نمودند. این جوانان در آن زمان توریست نامیده می‌شدند و بعدها در فرانسه این اصطلاح در مورد کسانی به کار می‌رفت که برای سرگرمی‌، وقت گذرانی و گردش به فرانسه سفر می‌کردند و بعداً با تعمیم بیشتر به کسانی اطلاق می‌شد که اصولاً به این منظور به سفر می‌رفتند. کم کم کلمه توریست به بعضی زبانهای دیگر نیز وارد شد و از آن واژه توریسم (Tourism) بوجود آمد. از همان زمان توریسم و توریست به بعضی از مسافرتها و مسافرینی گفته می‌شود که هدف آنها استراحت و گردش و سرگرمی‌و آشنایی با مردم بود و نه کسب درآمد و اشتغال به کار.

تعریف توریست یا گردشگر:

در شناخت توریست یا گردشگر تعاریف مختلفی از سوی سازمانها و افراد مختلف ارائه شده است که ذیلاً به بخشی از آن اشاره می‌گردد.

واژه «توریسم» (Tourism) به مجموعه مسافرتهایی گفته می‌شود که بین مبدأ و مقصدی با انگیزه‌های استراحتی، تفریحی، تفرجی، ورزشی، دیداری، تجاری، فرهنگی و یا گذران اوقات فراغت انجام می‌گیرد و در آن شخص توریست در مقصد اشتغال و اقامت دائم ندارد.

در سال 1925 کمیته مخصوص آمارگیری مجمع ملل افراد زیر را توریست شناخت:

1- کسانی که برای تفریح و دلایل شخصی با مقاصد پزشکی و درمانی سفر می‌کنند.

2- کسانی که برای شرکت در کنفرانسها، نمایشگاهها، مراسمات مذهبی، مسابقات ورزشی و از این قبیل به کشورهای دیگر سفر میکنند.

3- کسانی که به منظور بازار یابی و امور بازرگانی مسافرت می‌کنند.

4- افرادی که با کشتی مسافرت می‌کنند و در بندری در مسیر راه تا 24 ساعت اقامت می‌نمایند.

طبقه بندی انواع توریسم:

توریسم دارای انواع مختلفی بوده که بر اساس عوامل متعدد می‌توان تقسیم بندیهایی را برای آن قائل شد. مهمترین عواملی که می‌توان بر اساس آن انواع مختلفی از توریسم را تعریف و طبقه بندی نمود عبارتند از:

-از نظر زمانی: فعالیتهای گردشگری را بشکل کوتاه مدت (کمتر از یک روز) ، میان مدت ( یک تا سه روز) و دراز مدت ( بیش از سه روز) از یکدیگر تفکیک می‌کند.

-از نظر مکانی: گردشگری را بصورت فعالیتهای گردشگری در حوزه نزدیک، حوزه میانی و حوزه خارج یا دور تقسیم بندی می‌کند.

- از نظر تابعیت: گردشگران به دو گروه گردشگران خارجی و بین المللی و گردشگران داخلی تقسیم می‌گردد.

-از لحاظ انگیزه سفر : بر اساس آن گردشگری با انگیزهای استراحتی، تفریحی، درمانی، زیارتی، فرهنگی، اقتصادی، ورزشی و … از یکدیگر تفکیک می‌شوند.

-از نظر فصل گردشگری: موسم گردشگری را بر اساس فصول مختلف سال طبقه بندی مـی گردد. در این طبقه بندی¦nbsp; دو فصل تابستان و زمستان از اهمیت بالاتری نسبت به فصول بهار و پائیز می‌یابند.

-از نظر شکل و سازمان دهی سفر: مانند سفرهای انفرادی، گروهی، خانوادگی و … که ترکیب گردشگری را تعیین می‌کند.

-از نظر وسیله نقلیه مورد استفاده:¦nbsp; بر اساس نوع وسیله نقلیه مورد استفاده برای انجام سفر طبقه بندی می‌شود.

-از لحاظ نوع و محل اقامت:¦nbsp; گردشگران را بر اساس نوع و محل اقامت، هم از نظر کیفی و هم کمی‌طبقه بندی می‌کند. مانند گردشگران مقیم در هتلها ، مهمانپذیرها ، خانه‌های ویلایی و یا پانسونیهای خانگی، گمپینگ و... .

و شکل کامل این تقسیم بندی با جزئیات بیشتر به شکل زیر است :

انواع توریسم

1- تورییسم تندرستی (توریسم سلامت)

مسافرت به دهکده‌های سلامت بدون دخالت پزشک معمولاً برای فرار از ازدحام شهرها یا از بین بردن تنشها و استرس و حتی برای استفاده بیشتر از نور خورشید می‌باشد.

2- توریسم درمانی (توریسم سلامت)

استفاده از آب‌های معدنی ،نمک ، لجن‌های طبیعی ،مناطق آفتاب گیر تحت نظارت و مداخله پزشک

3- توریسم پزشکی (توریسم سلامت)

مسافرت به منظور درمان بیماری و انجام جراحی زیرنظر پزشکان در مراکز درمانی که علاوه بر معالجه پیگیری بیمار را شامل می‌شود و درموارد زیر کاربرد دارد :

ـ اموری که در کشور فرد غیر قانونی است مثل سقط جنین .

ـ مراقبت‌های ویژه که در کشور فرد امکان پذیر نیست.

ـ در مواردی که لیست انتظار برای معالجه فرد در کشورش طولانی مدت است.

ـ برای استفاده از خدمات بهداشتی ارزان یا رایگان .

4- توریسم ورزشى

گردشگرى را که حداقل ۲۴ ساعت در منطقه مورد بازدید بماند و هدف سفرش شرکت در فعالیت هاى مرتبط با ورزش باشد را گردشگر ورزشى گویند درواقع سفر کردن از خانه و محل کار براى ورزش کردن، تماشاى رویداد هاى ورزشى، تماشاى جاذبه هاى ورزشى و شامل فعالیت هاى رقابتى و غیر رقابتى . تجهیزات ورزش‌های مورد علاقه افراد از جمله اسکی، گلف و غواصی برای گذراندن تعطیلات در این سفرها فراهم می‌باشد.

5- توریسم ماجراجویی

شامل سفر به نواحی کوهستانی و ناهموار یا ورزش‌های ماجراجویانه مثل پانجو،کوهنوردی، صخره نوردی و پیاده سفر کردن از راه‌های ناهموار.

6- توریسم کشاورزی

شامل بازدید از مزارع و زمینهای کشاورزی می‌باشد که به نوعی اقتصاد داخلی کشاورزی را حمایت می‌کند.

7- توریسم مجازی

سفر به طور فیزیکی انجام نمی‌شود بلکه کشف دنیا از طریق اینترنت، کتاب و تلوزیون صورت می‌گیرد.

8- توریسم زیست محیطی

توریسمی‌دائمی که ازمحیط زیست تأثیرمی‌پذیرد نظیر گردش درپارکهای ملی.

9- توریسم فروشگاه کتاب

تلاش عامه مردم برای حمایت از فروشگاه‌های مستقل با تبلیغ آنها به عنوان مقصد سفر و جذب گردشگران می‌باشد.

10- توریسم آموزشی

شامل سفر به یک کشور جهت عضویت در یک مؤسسه آموزشی یا شرکت در کلاسهایی که مورد علاقه شخصی می‌باشد مثل کلاسهای آشپزی با حضور سرآشپزهای نام آور یا کلاسهای صنعتگری.

11- توریسم آثار باستانی

شامل بازدید از مکانهای تاریخی یا صنعتی که از قدمت باستانی برخوردارند از جمله کانالهای قدیمی، راه آهن، میدان نبرد و ... می‌باشد.

12- توریسم تفننی

توریست به صورت انفرادی یا گروهی در سرگرمی‌های مورد علاقه خود شرکت می‌کند و با افرادی که علایق مشابهی یا تجربیاتی متناسب با آنها دارند همسفر می‌شوند که معمولاً به صورت گردش در باغ و گشت و گذار در پارک‌ها می‌باشد.

13- توریسم فراگیر

توریسم فراگیر یا (توریسم برای همه) برای کلیه افراد بویژه افرادی که محدودیت‌هایی دارند یا ازناتوانایی‌های جسمی‌رنج می‌برند، می‌باشد که در بعضی مناطق با استفاده از طرحهای دانشگاهی یا اصول توسعه اهداف دانشگاهی مطرح می‌شود.

14- توریسم دائمی

شامل افراد معمولی می‌شود که همیشه در تعطیلات با اهداف مالیاتی یا اجتناب از مقیم شدن در یک کشور به آنجا سفر می‌کنند.

15- توریسم سفری

نوعی خاص ازگشت وگذارکه شخص ازسفر کردن بیش ازرسیدن به مقصد لذت میبرد.

16- توریسم فضایی

احتمالاً شامل سفر به کرات و سیارات دیگر در آینده می‌باشد.

17- توریسم فرهنگی

طی این سفرها از میراث فرهنگی شهرها بازدید می‌شود. این نوع توریسم تجربیات خاص فرهنگی را نظیر توریسم موزه هنری در بر می‌گیرد و گردشگران می‌توانند در طول سفراز موزه‌های هنری دیدن کنندیا در سیاری از مراسم فرهنگی شرکت نمایند.

18- توریسم ویرانه‌ها

شامل سفر به مناطق حادثه دیده و ویران شده است نه صرفاً برای کمک بلکه برای بازدید از خرابه‌ها می‌باشد که البته اگر این بازدیدها کار امداد رسانی، نجات مصدومین و اقدامات مرمتی را به تأخیر بیاندازد، مشکل آفرین خواهد شد.

19- توریسم نیاشناسی

گردشگری و سفر به منظور شناخت شجره نامه و پیشینه نیاکان

20- توریسم سیاه

گردشگری برای بازدید از محل‌های حوادث و فجایع یا گروستان‌ها. اولین کمپانی فعال در این زمینه کار خود را در نیو جرسی آمریکا برای بازدید از محل حادثه هواپیمایی‌هایدنبرگ شروع کرد.

21- توریسم افیونی

سفر به منظورتهیه یا مصرف مواد مخدر. ( جالب است بدانید جزیره گوا در هندوستان از مهمترین مقاصد این نوع گردشگری است)

22- طبیعت گردی

همانطور که از اسم آن هویداست گردشگری به منظور بازدید از جلوه‌های طبیعت با حداقل خسارت به محیط زیست.

23- توریسم سخت

گردشگری که همراه با مخاطرات جانی است.

24- توریسم قمار

سفر به منظور شرکت درقمار و قمار خانه‌ها. معروفترین مقاصد این نوع گردشگری در دنیا عبارتند ازآتلانتیک سیتی،لاس وگاس، پالم اسپرینگز،کالیفرنیا، ماکائو ومونت کارلو و اخیراً ریگا پایتخت کشور لیتوانی..

25- توریسم باغبانی

سفر به منظور بازدید از باغ‌ها و باغچه‌های زیبای دنیا مانند تاج محل

26- توریسم میراث فرهنگی

مانند سفر برای بازدید از بناهای تاریخی یا بنا‌ها‌ی صنعتی بزرگ

27- توریسم تفریحی

سفرجهت انجام تفریحی خاص یا ملاقات با گروهی که تفریح موردعلاقشان با شما یکی است.

28- توریسم خاص

مخصوص معلولین یا بیماران با شرایط خاص

29- توریسم فرهنگ عامه

سفری که تصمیم آن پس از مطالعه کتابی یا مشاهده فیلمی‌در مورد مقصد توسط گردشگر گرفته می‌شود.

30- توریسم پیوسته

برخی از افراد بسیار ثروتمند برای فرار از مالیات پیوسته در سفر هستند تا مشمول قوانین اقامت در محلی خاص نشوند.

31- توریسم زیارتی

سفر به منظور زیارت مکانی مقدس

32- توریسم تنها

سفر به تنهایی

33- توریسم آبهای معدنی و چشمه‌ها

سفر برای دیدن و استفاده کردن از آبهای معدنی و چشمه‌های آب درمانی برای درمان بعضی بیماری‌های خاص و لذت بردن از این نعمت خدادادی .

34- توریسم مناطق کویری

سفربه اعماق بیابان و سرزمینهای ناشناخته و مبارزه با گرمای طاقت فرسا و کم آبی در کویر.

35- توریسم چمدانی

سفر برای خرید از بازارهای خاص

36- توریسم کاروتجارت

سفر برای تجارت و کسب درآمد و تجربه برای پیشرفت در صنعت کارو کار در کارخانجات و کارگاه‌ها .

37- توریسم مناسبتها و وقایع خاص

سفر برای شرکت در مناسبتها و برنامه‌های ویژه به خصوص مراسم آیینی و ملی

38- توریسم شکار

سفر برای شکار حیوانات و زندگی در طبیعت در کنار حیوانات

39- توریسم حادثه جو

دیدن از بعضی موارد خاص مانند دیدن از یک کوه در حال آتشفشان و یا یک منطقه سیل زده و زلزله زده . خبرنگاران خود مصداق کاملی از این تگروه هستند .

40- توریسم تشویقی

مانند کارمندانی که به دلایل خاص از سهمیه تشویقی استفاده میکنند و با خرج کارفرمای خود به سفر میروند .

۴۱ . توریسم سکس

جذب گردشگر با هدف تن فروشی و رابطه جنسی ...